29 grudnia 1380r.

                   

 

 29 grudnia 1380 roku zmarła Elżbieta Łokietkówna. 

Elżbieta powołała sądy restytucyjne, zajmujące się zwracaniem rycerstwu dóbr, które niesłusznie zostały im skonfiskowane za panowania ostatniego Piasta. Łokietkówna chciała tym zjednać społeczeństwo do Andegawenów, których przyszłość na polskim tronie nie była pewna. Po pierwsze nie byli oni w Polsce dynastią dziedziczną, a po drugie Ludwik nie miał męskiego potomka. Istniała zatem realna obawa, że panowie polscy nie zaakceptują na tronie jednej z jego córek. Z tego powodu 17 września 1374 w Koszycach Ludwik wystawił przywilej dla szlachty, w zamian za co otrzymał zapewnienie sukcesji po nim w Polsce którejś z polsko-węgierskich królewien. W czasie swych rządów Elżbieta mogła liczyć na partię węgierską, czyli głównie panów małopolskich. Przywódcami tego obozu byli Dobiesław z Kurozwęk (uczestniczył w sądzie nad Jankiem z Czarnkowa) i jego syn, Zawisza z Kurozwęk (brał udział w opracowaniu treści przywileju koszyckiego). Łokietkówna miała okazały dwór, składający się z krakowskich urzędników ziemskich, na czele którego stał marszałek. Jako królowa regentka w celu odróżnienia od synowej używała tytułu: Elżbieta z Bożej łaski starsza królowa Polski. Pierwszą regencję w Polsce Elżbieta zakończyła w 1375 r., kiedy ustąpiła z funkcji z powodu wieku. Po opuszczeniu Polski Elżbieta przez krótki czas sprawowała regencję w Dalmacji (rządziła nią także po zdobyciu jej w wojnie węgiersko-weneckiej toczącej się w latach 1357-1359). Kilkakrotnie przyjeżdżała jeszcze do Polski, aby dopilnować zmian w zarządzie kraju, m.in. przebywała w Polsce na przełomie lat 1376/1377, kiedy doszło do mordu Węgrów z jej otoczenia. Pod koniec życia dużo czasu spędzała w klasztorz klaryseke w Starej Budzie. 6 kwietnia 1380 spisała testament. W akcie tym zapisała, że jej wolą jest spocząć w starobudzińskim klasztorze klarysek. Poczyniła też nadania na rzecz swoich krewnych: synowi, Ludwikowi zapisała kilka złotych naczyń, synowej, Elżbiecie – zamek w Starej Budzie, wnuczce, Marii – złoty wieniec, drugiej wnuczce, Jadwidze – wieniec z liliami, zaś swej siostrzenicy, Jadwidze – pierścień. Obdarowała także różne instytucje kościelne.

Zmarła 29 grudnia 1380 w Starej Budzie, przeżywszy siedemdziesiąt pięć lat. Zgodnie z ostatnią wolą została pochowana w tamtejszym klasztorze klarysek.